به نقل از «تابناک»

عالمانه ترین پاسخ به ادعای زن ستیزی فردوسی

تاریخ انتشار: ۲۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۸۷۸۱۹

به گزارش «تابناک»، روزنامه خراسان نوشت: در پی انتشار تازه‌ترین ترجمه کتاب «زن در شاهنامه» اثر استاد جلال خالقی مطلق که از آلمانی به فارسی برگردانده شده ، با مریم رضایی، عضو هیئت‌علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مترجم این اثر گفت‌وگو کرده‌ایم

  « زن و اژدها هر دو در خاک به
جهان، پاک از این هر دو ناپاک به»

 اگر چه این بیت زن ستیزانه را برخی افراد با اصرار به حکیم ابوالقاسم فردوسی نسبت می‌دهند و هر چند سال یک بار، بیرق دروغین زن‌ستیزی این شاعربزرگ را با نیت‌های مختلف بالا می‌برند ؛اما دکترجلال خالقی مطلق، دکتر میر جلال الدین کزازی، زنده یاد دکتر ابوالفضل خطیبی وبسیاری از شاهنامه پژوهان کشور تا امروز، پاسخ‌های محکمی برای  رد این ادعا مطرح کرده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته ماجرای وارد آوردن اتهام زن ستیزی به فردوسی توسی تنها به همین یک بیت و فضای داخل مرزهای ایران محدود نمی‌شود بلکه نظریه زن‌ستیزی فردوسی را برخی از خاورشناسان خارجی نیز از سال های دور تا امروز همواره مطرح کرده‌اند .تئودور نولدکه، خاورشناس معروف (زاده ۲ مارس ۱۸۳۶ – درگذشته ۲۵ دسامبر ۱۹۳۰) یکی از این افراد است. او درباره نگاه فردوسی به زنان در شاهنامه می‌نویسد: «در شاهنامه، زنان نقش فعالی ایفا نمی‌کنند؛ تنها زمانی ظاهر می‌شوند که هوس یا عشقی در میان باشد.» 

 یکی از منابع معتبری که به این ادعاهای نادرست، پاسخ های محکمی داده، کتاب «زن در شاهنامه » است.این کتاب در اصل رساله دکترای استاد جلال خالقی مطلق بوده و در سال ۱۳۴۹ به زبان آلمانی نوشته شده است. کتابی که به تازگی توسط مریم رضایی ، مترجم زبان آلمانی و عضو هیئت‌علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ، زیر نظر مستقیم استاد جلال خالقی مطلق ترجمه شده و تأیید این استاد برجسته ادبیات  را نیز دریافت کرده است. برای آگاهی از نظرات مطرح شده در این کتاب با این مترجم زبان آلمانی و عضو هیئت‌علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت وگو کرده‌ایم.

ترجمه کتاب «زن در شاهنامه» زیر نظر مستقیم استاد 
این پژوهشگر ادبی، درباره کتاب «زن در شاهنامه» گفت: این کتاب، در واقع رساله دکترای استاد جلال خالقی مطلق است که در سال ۱۳۴۹ برابر با سال ۱۹۷۰ میلادی در دانشگاه «کلن» دفاع و یک سال بعد در «فرایبورگ» آلمان منتشر شده است. در سال ۲۰۱۲ نیز توسط «دیریگته نوین اشواندر» در کالیفرنیا از آلمانی به انگلیسی ترجمه شد. چند تن از مترجمان ایرانی در دومرحله در سال‌های ۱۳۹۵ و ۱۳۹۸ آن را از روی ترجمه انگلیسی به فارسی برگرداندند، اما به دلیل اشکالات زیاد این دو ترجمه، نقد‌هایی به آن وارد شد و در نتیجه بنده پس از کسب اجازه از دکترخالقی مطلق، ترجمه را از روی منبع اصلی که به آلمانی نوشته شده بود آغاز کردم.
این عضو هیئت‌علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی خاطرنشان کرد: پس از بررسی هر دو نمونه ترجمه وهمچنین مطالعه نقد‌هایی که به این ترجمه‌ها وارد شده بود به سراغ منبع اصلی یعنی پایان نامه دکتر خالقی مطلق که به زبان آلمانی نوشته شده رفتم. برای جلوگیری از تکرار اشتباهات و تهیه ترجمه‌ای با کمترین خطای ممکن با استاد، صحبت کردم تا زیر نظر مستقیم خودشان، کتاب را از آلمانی به فارسی ترجمه کنم و در نهایت، کتاب «زن در شاهنامه» در ۳۰۶ صفحه، توسط انتشارات «بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار» منتشر شد.

نگاه مثبت فردوسی به جایگاه زنان

رضایی خاطرنشان کرد: این کتاب در قالب دوبخش به تشریح جایگاه زنان در شاهنامه پرداخته است. بخش اول مربوط به تشریح سرگذشت زنان اشرافی و زنان طبقات پایین بوده و بخش دوم شامل تشریح نقش زنان در خانواده و اجتماع می‌شود که نقطه مشترک همه این زنان، کوشایی آن‌هاست. اگر بخواهیم به مهم‌ترین زنان شاهنامه که استاد خالقی مطلق به دقت جایگاهشان را بررسی کرده، اشاره کنیم می‌توانیم از رودابه، تهمینه، سودابه و منیژه (به‌عنوان دوشیزه ها)، سیندخت، گلشهر، شیرین (به‌عنوان همسران تأثیر گذار)، فرانک، سیندخت و جبیره (به‌عنوان مادران تأثیر گذار)، گردآفرید و گردیه (به‌عنوان زنان جنگجو) و همچنین تعداد زیادی از دایه‌های تأثیر گذار نام ببریم.

وی تصریح کرد: مهم‌ترین موضوعی که در گفتگو‌های تلفنی و کتبی، استاد خالقی به آن تأکید می‌کردند این بود که در بیشتر آثار موجود ادب فارسی، شاید به زنان به‌عنوان غنیمت و ابزار خوشگذرانی توجه شده تا یار و همسر، اما این موضوع در شاهنامه متفاوت است و زنان در شاهنامه فردوسی، دارای جایگاه والا و موثری هستند.

رد اتهام زن‌ستیزی فردوسی

این مترجم زبان آلمانی افزود: تعدادی از دانشمندان غیر فارسی زبان در سخنانی به ناحق، فردوسی را فردی زن ستیز معرفی کرده‌اند واستاد خالقی مطلق در این کتاب با پاسخ‌های محکم خود این اتهام بزرگ را رد کرده و همواره تاکیدشان بر این بوده که در شاهنامه تعداد زیادی، بیت‌های الحاقی داشته‌ایم. اگر در شاهنامه با نظرات منفی درباره زنان روبه رو می‌شویم در حقیقت شاعر، درحال بیان روایت از زبان یکی از شخصیت‌هایی است که درباره زنان، نظر منفی داشته است؛ اما متأسفانه، منتقدان شاهنامه نظر این شخصیت‌ها را به‌عنوان نظر قطعی فردوسی تلقی کرده و به این شاعر بلندآوازه، اتهام زن‌ستیزی وارد کرده‌اند.

این کارشناس ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی با اشاره به بخش دیگری از کتاب «زن در شاهنامه» تأکید کرد: دریکی از داستان‌های شاهنامه باوجود فداکاری‌های فراوان منیژه برای بیژن، بیژن این جمله را می‌گوید که «راز‌ها را نباید به زنان گفت» و فردوسی برای بیان روایت داستان، این نقل‌قول را آورده پس این نظر فردوسی نیست و نباید آن را به شاعر نسبت دهیم.

منبع: تابناک

کلیدواژه: برنامه هفتم توسعه جاده چالوس عباس علی آبادی روابط ایران و ونزوئلا فردوسی شاهنامه زنان جلال خالقی برنامه هفتم توسعه جاده چالوس عباس علی آبادی روابط ایران و ونزوئلا زن در شاهنامه زبان آلمانی زن ستیزی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۸۷۸۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کتاب «نامداران موسیقی در سنندج» رونمایی شد

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «نامداران موسیقی در سنندج» که توسط احسان مردوخ روحانی گردآوری شده است، عصر یکشنبه با حضور جمعی از مسؤولان سنندج رونمایی شد.

احسان مردوخ روحانی، پژوهشگر و نویسنده کتاب نامداران موسیقی سنندج در مورد این کتاب اظهار کرد: سال ۱۳۹۸ شهر سنندج در شبکه شهرهای خلاق موسیقی یونسکو به ثبت رسید و براین اساس ایده اولیه نوشتن کتاب نامداران موسیقی سنندج نیز به پیشنهاد دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج شکل گرفت که اتمام آن حدود چهار سال به طول انجامید.

وی افزود: اسامی نامدارانی که در این کتاب ذکر شده، شامل خواننده، نوازنده، آهنگساز و مدرس موسیقی هستند که توسط دبیرخانه شهر خلاق موسیقی سنندج انتخاب شده‌اند.

نویسنده کتاب نامداران موسیقی سنندج یادآور شد: در این کتاب اطلاعاتی در مورد ۴۰ نفر از اهالی موسیقی و گروه کامکارها که همگی از نامداران موسیقی شهر سنندج هستند به ترتیب حروف الفبا آمده و کتاب به ۳ زبان فارسی، کردی و انگلیسی چاپ شده است.

مردوخ روحانی خاطر نشان کرد: در مورد برخی از نامداران موسیقی سنندج اطلاعات و داده‌های بسیار کمی وجود داشت که این جزو سختی‌های کار ما بود اما آنچه که آمده سعی شده به درستی بیان شود.

وی بابیان اینکه در جلدهای بعدی این کتاب به زندگی سایر نامداران شهر سنندج نیز پرداخته می‌شود، گفت: سعی خواهیم کرد نواقص و ایرادات این جلد را رفع کنیم که امیدواریم این کتاب فتح بابی برای توجه بیشتر به هنرمندان شهر باشد.

تحقیقات انجام شده در حوزه موسیقی کردی کافی نیست

مدرس دانشکده هنر و معماری دانشگاه کردستان نیز در این مراسم اظهار کرد: در حوزه موسیقی کُردی تحقیقات بسیاری صورت گرفته اما کافی نیست و ما داده‌های کمی را به‌ویژه در مورد هنرمندان حوزه موسیقی در اختیار داریم.

حمید حاصلی، گفت: هنرمندان سرمایه‌های اجتماعی ما هستند و چاپ کتاب در مورد آنها بسیار ارزشمند است که می‌تواند به عنوان منبع برای نسل‌های بعدی نیز بسیار مورد استفاده قرار گیرد.
این هنرمند موسیقی اذعان کرد: قطعاً هر کاری دارای نقاط قوت و ضعفی است که امیدواریم احسان مردوخ روحانی، نویسنده این کتاب، برای جلدهای بعدی آن، نواقص را برطرف کند.

سنندج در اعتلای فرهنگ و هنر ایران نقش دارد

شهردار سنندج نیز در سخنانی بیان کرد: امروز نام سنندج بر تارک تاریخ می‌درخشد و در حوزه هنر و فرهنگ در عرصه جهانی حرف برای گفتن دارد و این به دلیل وجود هنرمندان و پیشکسوتانی است که در این استان پرورش یافته‌اند.

سید انور رشیدی سنندج را مهد علم و دانش خواند و گفت: این شهر در اعتلای فرهنگ و هنر ایران نقش مؤثری داشته است.

وی با عنوان اینکه کردستان و خاصتا سنندج دیار بزرگان، پیشکسوتان، ورزشکاران و نام‌آورانی مانند بهزادیان‌ها، عندلیبی‌ها، کامکارها، صادق‌ایوبی‌ها، یوسف‌زمانی‌ها، نعمتیان‌ها، ضیاءالدینی‌ها و …است که نام آوازه جهانی دارند، افزود: سنندج با وجود چنین سرمایه‌ها هنری، ورزشی، فرهنگی و… در عرصه هنر و فرهنگ شهره جهانی یافته و شهر خلاق موسیقی جهان و پایتخت نوروز و پایتخت دف شده است.

وی از تکمیل فرهنگ‌سرای شهرداری سنندج در پارک خیابان شهدا خبر داد و گفت: این طرح آماده افتتاح است و منجر به افزایش سرانه زیرساخت‌های فرهنگی در شهر سنندج و کاهش آسیب‌های اجتماعی در این نقطه خواهد بود.

رشیدی اضافه کرد: با همکاری مالکان این اراضی شهرداری سنندج موفق به تملک پارک شهدا شد و تنها ۹۶ شعیر آن برای تملک ۱۰۰ درصدی باقیمانده که امیدواریم هرچه زودتر با تملک کامل این پارک شاهد یک پاتوق کاملاً فرهنگی در این نقطه برای شهروندان فهیم شهر سنندج باشیم.

وی استفاده از فضای این پارک برای ایجاد نمایشگاه‌های صنایع دستی، برگزاری فستیوال‌های مختلف هنری را از برنامه‌های شهرداری سنندج در پارک شهدا دانست و ابراز امیدواری کرد؛ با تملک ۹۶ شعیر باقیمانده بتوانیم این ظرفیت را به بهترین نحو ممکن برای خدمت به شهروندان مهیا کنیم.

گفتنی است؛ این کتاب مختصری از شرح حال نامداران موسیقی سنندج شامل خوانندگان، نوازندگان، آهنگسازان و مدرسین موسیقی» و مختصری در خصوص گروه کامکارهاست و یکی از نخستین کتاب‌هایی است که به شرح حال نامداران موسیقی سنندج می‌پردازد و شرح حال هر فرد به صورت مختصر به زبان فارسی و پیش از آن ترجمه این شرح حال ابتدا به زبان انگلیسی و پس از آن به زبان کردی آمده است.

کد خبر 6091446